Cinsel İstismardan Çocuğumu Nasıl Korurum? / Evren Hoşrik

Bir çocuğun, yetişkin bir kişi ya da akranı olmayan başka bir çocuk tarafından cinsel haz amacıyla zorla ya da kandırılarak cinsel etkileşime maruz bırakılması cinsel istismardır. Akran çocukların birbirlerinin cinsel organlarına bakması, dokunması ise bir cinsel birleşme olmadığı sürece –belli sınırlar çerçevesinde kaldığı sürece– gelişim açısından normal kabul edilmektedir. Bu tip etkileşimler, çocuğun kendini ve bir başkasını tanıma sürecinde deneyimlediği, yetişkin cinselliği gibi olmayan, çocuksu oyunlar olarak nitelendirilmektedir. Ancak, akran olmayan çocukların, örneğin 10 yaşındaki bir çocukla 6 yaşındaki bir çocuğun cinsel etkileşiminde cinsel istismardan şüphelenilir.

İstatistiklere bakıldığında yaklaşık her 4 kız çocuktan biri ve her 10 erkek çocuktan biri 18 yaşına gelene kadar en az bir kez cinsel istismara uğramaktadır. İstismar türleriyse teşhircilik, röntgencilik, çocuğa yetişkin cinselliği içeren filmler izletilmesi, uzayan ya da aşırı yakınlık içeren öpme davranışı ya da her türlü cinsel ilişki vb. olarak sıralanabilir.

1. Öncelikle şunları bilmelisiniz:

– İstismarcıların % 80’i çocuğun tanıdık çevresindendir. % 20’lik kısmı, çocuğun daha önce hiç görmediği, etkileşime girmediği tanıdık olmayan kişilerdir.

– İstismarcılar genellikle şüpheli görünmezler, sıradan ve güvenilir görünen kişilerdir.

 – Çocuklar cinsel istismar konusunda genellikle yalan söylemezler. Bu konuda yalan söyleme nadirdir ve ancak bir uzman görüşmesinde anlaşılabilir. Dolayısıyla çocuğa güvenmek ve inanmak çok önemlidir. Ne kadar önlem alsanız da çocuğun bir kez istismara uğraması belki her zaman -% 100- kontrol edilemezdir, ancak istismara bir kereden fazla maruz kalan çocukların ebeveynlerinin -en yumuşak tabirle-  sorumsuz davrandığı, çocuğunu yeterince koruyamadığı düşünülür.

 – Yaşanmış tek bir cinsel istismar bile çocuğun ruh sağlığı için zarar verici olabilir. Bu nedenle, böylesi bir durumda ailelerin bir uzmandan destek alarak çocuklarına gerekli özeni göstermeleri şarttır.

 – Cinsel istismara hemen her türlü ailede rastlanabilmektedir: Zengin ya da yoksul olmak, eğitimli ya da eğitimsiz olmak ve dini inançlar ayırıcı değildir.

 

– Cinsel istismarcıların yaklaşık % 80’i  erkek, geriye kalan kısmı kadındır.

Parklar, genel tuvaletler, karanlık sokaklar, karanlık yerler, boş inşaat alanları en çok korkulan yerler olsa da cinsel istismara çoğu zaman evde, okulda ya da ev ile okul arasında kalan yol ve çocuğun çevresindeki alanlarda rastlanmaktadır.

2. Çocuğunuza İç Çamaşırı Kuralını Mutlaka Öğretin.

Çocuklarınıza vücutlarının kendilerine ait olduğunu ve hiç kimsenin, kendi izinleri olmadan, vücutlarına dokunamayacağını öğretmelisiniz.

 İç Çamaşırı Kuralı Nedir?

Kural: Başkaları çocukların iç çamaşırlarına ve çamaşırın iç kısmındaki bedenlerine dokunamazlar. Çocuklar da aynı şekilde başkalarının bu yerlerine dokunmamalıdır.

İstisna durumlar: Doktorlar, anne baba ya da bakıcılar vb. gerekli durumda istisnadır. Yine de en ufak bir rahatsızlık hissettiklerinde “Hayır!” demeleri gerektiğini çocuğunuza açıklamalı ve gerektiğinde “Hayır Dokunma!” demeye teşvik etmelisiniz.

3.  Çocuğunuza İyi ve Kötü Sırların Ne Olduğunu Öğretin.

İyi sırlar mutluluk verir, kötü sırlarsa mutsuzluk… İstismarcılar, sıklıkla “bu bir sır, aramızda” kalsın derler. Eğer çocuğunuza, kötü sırları saklamaması gerektiğini öğretmediyseniz, istismara uğradığı takdirde, “sır tutmak her zaman iyidir” kanısı ve yanılgısıyla bunu size söylemeyebilir. Çünkü çocukların kural algısı yetişkinlere göre daha katı olabilmektedir. Bir kural koyduğunuzda, o kuralı bozabileceği istisna durumlarını ona öğretmezseniz ne pahasına olursa olsun o kurala sadık kalabilirler. Benzer biçimde, “başkalarına bağırmak, başkasını itmek” sıradan koşullarda çocuğunuzun yapmasını istemediğiniz davranışlardır ve ona öğrettiğiniz kurallardandır. Ancak bu kuralları, kendisine yaklaşılmasından rahatsızlık duyduğu, hoşlanmadığı bazı durumlarda bozabileceğini ona açıkça anlatarak öğretmelisiniz.

4. Çocuğunuza İyi ve Kötü Dokunmaların Neler Olduğunu Öğretin.

– İyi dokunmalar ailemizin, arkadaşlarımızın ve diğer tanıdık çevremizin bizi önemsediğini hissettirir. 

– Kötü dokunmalarsa kendimizi kötü hissettirir. Kötü bir dokunma sezdiğimizde kendimizi öfkeli ve kirlenmiş hissederiz.

Çocuğunuza, kötü dokunmaya maruz kaldığında, “dokunma!”diyebilmesini; gerektiğinde çevresinden yardım istemesini, bağırmasını ya da kötü dokunan kişiyi itip kaçmasını söyleyin.

5. Çocuğunuza Mutlaka Cinsel Eğitim Verin.

Cinsellik hakkında yaşına göre bilmesi gerekenden daha az bilgiye sahip olması çocuğunuzun cinsel istismara maruz kalma riskini arttırır. Çocuğun olası tacizlere karşı kendini koruyabilmesi için sağlıklı bir cinsel bilgiye ihtiyacı vardır. Örneğin, çocuğunuz size “ben nasıl doğdum/oldum?” sorusunu sorduğunda ona“seni leylekler getirdi” demek hatalı ve yararsız bir açıklamadır. Bunun yerine, çocuğun yaşına göre açıklama yapılmalıdır. Örneğin, “biz annenle/babanla birbirimizi severek evlendik. Daha çok sevdiğimizdeyse sen oldun” gibi. Eğer çocuğunuzun yaşı bu açıklamadan tatmin olmayacak kadar büyükse -açıklamayı yapan ebeveyne göre- “annenin yumurtalarıyla benim tohumlarım birleşti ve bu birleşmeden yaklaşık 9 ay sonra sen doğdun” diyebilirsiniz. Eğer çocuğunuzun yaşı daha büyükse, artık cinsel birleşmenin ne olduğunu, bu konuda yazılmış ve görsellik içeren kitaplardan yararlanarak onunla birlikte okumalı ve ona gerekli açıklamaları yapmalısınız. Unutmayın, çocuğunuza zamanında ve doğru bilgiler içeren cinsel eğitim vermek, çocuğunuzu cinsel istismardan korur, yetişkinlik döneminde daha sağlıklı bir cinsel hayatı olmasına katkıda bulunur. Doğru bilgiye dayanan ve çocuğun yaşına göre cinsel eğitim vermek aynı zamanda sizin analık/babalık görevinizdir.

6. Çocuğunuzun Özel Alanı Olduğunu Öğretin ve O Alana Öncelikle Siz Girmeyin.

– Çocuğunuz fiziksel yeterliğe ulaştığında genital bölgelerini, siz değil kendisi temizlemelidir.

– Çocuğunuzun yatağını uygun zamanda ayırın (2 yaş civarı), gerekirse bir uzmandan bu konuda destek alın.

–  Cinsel organını uygun olmayan yerlerde bir başkasına göstermesi için çocuğunuzu teşvik etmemelisiniz. Kız çocuğunun da erkek çocuğunun genital bölgelerinin aynı derecede özel olduğunu unutmayın.

– Çocuklarınızı dudaklarından öpmeyin ve iyi niyetle ya da oyun amacıyla da olsa kimsenin öpmesine izin vermeyin! Özel alan ve özel bölge kavramlarını edinen çocuklar cinsel istismara karşı daha iyi korunmuş olacaklardır.

7. Çocuğunuzun cinsel istismara uğradığından şüphelenirseniz ne yapmalısınız?

– Öncelikle onu yargılamadan dinlemeye hazır olduğunuzu gösterin.

– Çocuğunuza inandığınızı hissettirin.

– Ona her türlü yardım için hazır olduğunuzu sözle belirtin.

– Suçluluk duymaması için çaba gösterin.

– Çocuğunuz ve gerekirse kendiniz için uzman desteği alın  (psikolog, psikiyatrist, çocuk gelişimi uzmanı, sosyal çalışmacı vb.)

Cinsel Bilgiler Veren ve Çocuğunuzla Birlikte Okuyabileceğiniz Bazı Kitaplar:

– 4-6 Yaş Çocuklar İçin Cinsel Bilgiler

Yazar: Isabelle Fougere

– 7-9 Yaş Çocuklar İçin Cinsel Bilgiler

Yazar:  Gilbert Tordjman…

– 10-13 Yaş Çocuklar İçin Cinsel Bilgiler

Yazar: Gilbert Tordjman…

-          Bedenim Bana Ait

Gergedan Yayınları

Daha fazla bilgi aşağıdaki siteyi ziyaret edin:

www.underwearrule.org/default_tr.asp

Not: Bu yazının hazırlanmasında büyük emekleri geçen: Psk. Selma YAZKAÇ, Sos.Çal. Şirin TARGAN ÇALIŞ, Pdr. Vildan ÜSTÜN ve Çoc.Gel. Banu IŞIK’a sonsuz teşekkürlerimle…

Uzm. Psikolog Evren Hoşrik

Kaynaklar: 1. Kara B, Biçer Ü, Gökalp AS, (2004). Çocuk İstismarı, Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi, 47: 140-51.

2. Council of Europe: http://www.underwearrule.org/default_tr.asp